Châm cứu

Tác dụng của châm cứu trong điều trị đau thần kinh tọa

Tác dụng của châm cứu trong điều trị đau thần kinh tọa
16
Th5

Châm cứu là một trong những phương pháp thường được áp dụng để điều trị đau thần kinh tọa, đặc biệt ở những trường hợp kéo dài, tái phát hoặc không đáp ứng tốt với thuốc. Người bệnh tìm đến châm cứu như một lựa chọn ít xâm lấn, với hy vọng giảm đau, cải thiện vận động và tránh lệ thuộc vào thuốc giảm đau lâu dài. Tuy nhiên, không ít người vẫn còn băn khoăn: châm cứu thực sự tác động thế nào lên cơn đau thần kinh tọa? Cơ chế giảm đau của phương pháp này là gì, và hiệu quả có bền vững không? Đó là những câu hỏi rất thực tế, cần được làm rõ trước khi quyết định điều trị.

Đau thần kinh tọa là gì và vì sao gây đau kéo dài?

Dây thần kinh tọa là dây thần kinh lớn và dài nhất trong cơ thể, xuất phát từ vùng thắt lưng, đi qua mông, mặt sau đùi và lan xuống tận bàn chân. Khi dây thần kinh này bị chèn ép hoặc tổn thương, người bệnh sẽ cảm thấy đau theo dọc đường đi của dây thần kinh, kèm theo cảm giác tê rần, châm chích, hoặc yếu cơ ở chân. Đây chính là biểu hiện đặc trưng của đau thần kinh tọa.

Nguyên nhân phổ biến nhất là do thoát vị đĩa đệm thắt lưng, khi nhân nhầy bên trong đĩa đệm bị trượt ra ngoài và đè lên rễ thần kinh. Ngoài ra, hẹp ống sống, gai cột sống, viêm khớp hoặc chấn thương vùng lưng cũng có thể là thủ phạm. Điều đáng nói là đau thần kinh tọa thường kéo dài, dễ tái phát, và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động, khiến sinh hoạt thường ngày trở nên khó khăn.

Ở góc nhìn Y học cổ truyền, tình trạng này thuộc phạm vi chứng tọa cốt phong, được cho là hậu quả của khí huyết ứ trệ, kinh lạc bế tắc hoặc can thận suy yếu. Khi khí huyết không lưu thông, các yếu tố phong, hàn, thấp dễ xâm nhập vào kinh lạc, gây đau nhức lan tỏa từ lưng xuống chân.

Chính vì có cả yếu tố cơ học (chèn ép thần kinh) lẫn yếu tố chức năng (rối loạn tuần hoàn, khí huyết), nên đau thần kinh tọa là một bệnh lý cần được nhìn nhận đa chiều. Và đây cũng là lý do vì sao châm cứu – một phương pháp điều hòa khí huyết và giải phóng căng cơ thần kinh – thường được đưa vào phác đồ điều trị hỗ trợ cho người bệnh.

Tác dụng của châm cứu: Theo Y học cổ truyền

Trong Y học cổ truyền, châm cứu được xem là một phương pháp tác động trực tiếp đến hệ thống kinh lạc – nơi lưu chuyển khí huyết trong cơ thể. Khi dòng khí huyết bị tắc nghẽn, người bệnh sẽ cảm thấy đau. Châm cứu, với những mũi kim nhỏ được đặt vào các huyệt vị phù hợp, có tác dụng thông kinh lạc, hoạt huyết, trừ tà, từ đó giúp làm giảm cảm giác đau và giải phóng sự ứ trệ.

Với trường hợp đau thần kinh tọa – tức chứng tọa cốt phong, châm cứu giúp:

  • Làm giãn các cơ vùng thắt lưng và mông, giảm co rút, từ đó giảm áp lực lên dây thần kinh.
  • Kích thích cơ thể tự điều chỉnh, tăng cường lưu thông khí huyết đến vùng tổn thương.
  • Điều hòa tạng phủ, nhất là can và thận – hai tạng được cho là liên quan đến gân cốt và xương khớp.

Châm cứu không chỉ tác động đến vị trí đau, mà còn điều chỉnh toàn bộ hệ thống cân bằng trong cơ thể, giúp cải thiện nền thể trạng và hỗ trợ phòng ngừa tái phát.

Tác dụng của châm cứu: Theo y học hiện đại

Từ góc nhìn của y học hiện đại, châm cứu không chỉ là một liệu pháp truyền thống mà còn là phương pháp điều trị có cơ sở sinh học rõ ràng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi kim châm được đặt đúng huyệt, cơ thể sẽ khởi động một loạt phản ứng sinh lý có lợi cho việc giảm đau và phục hồi tổn thương.

Cụ thể, châm cứu giúp:

  • Giảm đau qua cơ chế thần kinh – thể dịch: Kích thích tiết ra các chất giảm đau nội sinh như endorphin, serotonin và dynorphin, làm dịu tín hiệu đau từ ngoại vi về tủy sống và não bộ.
  • Tăng tuần hoàn máu tại vùng bị ảnh hưởng, giúp cải thiện quá trình cung cấp oxy và dinh dưỡng cho mô tổn thương, hỗ trợ quá trình phục hồi.
  • Làm giãn cơ và giảm viêm, đặc biệt ở vùng thắt lưng và mông – nơi thường có hiện tượng co cứng khi bị đau thần kinh tọa.
  • Cân bằng hệ thần kinh thực vật, giúp người bệnh ngủ ngon hơn, tâm trạng ổn định hơn, từ đó góp phần giảm mức độ cảm nhận cơn đau.

Một số nghiên cứu lâm sàng tại Mỹ, Đức và Hàn Quốc cho thấy: châm cứu có thể giúp cải thiện mức độ đau, phạm vi vận động và chất lượng sống sau khoảng 4 đến 6 tuần điều trị đều đặn. Trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể giảm liều thuốc giảm đau hoặc rút ngắn thời gian dùng thuốc nhờ kết hợp châm cứu đúng cách.

Khi nào nên chọn châm cứu để điều trị đau thần kinh tọa?

Châm cứu thường được khuyến khích trong các trường hợp đau thần kinh tọa mạn tính, kéo dài trên vài tuần, hoặc đau tái phát nhiều lần sau khi đã dùng thuốc điều trị. Đặc biệt, đây là lựa chọn phù hợp cho những người:

  • Không đáp ứng tốt với thuốc giảm đau hoặc muốn giảm sự phụ thuộc vào thuốc.
  • Có bệnh lý nền như viêm loét dạ dày, tăng huyết áp, suy gan thận… khiến việc dùng thuốc kéo dài trở nên nguy hiểm.
  • Người cao tuổi, người sợ phẫu thuật, hoặc cần phục hồi sau đợt cấp.
  • Người mong muốn một giải pháp điều trị toàn diện, vừa giảm triệu chứng, vừa cải thiện thể trạng chung.

Ngoài ra, châm cứu có thể được kết hợp song song với vật lý trị liệu, xoa bóp bấm huyệt hoặc các phương pháp phục hồi chức năng khác, giúp tăng hiệu quả điều trị và rút ngắn thời gian hồi phục.

Tuy nhiên, trong các trường hợp đau thần kinh tọa do chèn ép nặng (như thoát vị đĩa đệm gây hội chứng đuôi ngựa, yếu liệt chi dưới…), châm cứu không thể thay thế cho can thiệp ngoại khoa. Việc lựa chọn phương pháp điều trị cần dựa trên đánh giá tổng thể và chỉ định chuyên môn.

Tổng kết: Châm cứu – lựa chọn đáng cân nhắc trong điều trị đau thần kinh tọa

Với cơ chế tác động cả theo y học cổ truyền và y học hiện đại, châm cứu đã và đang trở thành một giải pháp hiệu quả, an toàn cho người mắc đau thần kinh tọa, đặc biệt ở giai đoạn mạn tính và tái phát. Phương pháp này không chỉ giúp giảm đau, cải thiện vận động mà còn hỗ trợ điều hòa khí huyết, nâng đỡ thể trạng toàn diện.

Tuy vậy, để đạt hiệu quả cao nhất, người bệnh cần được thăm khám và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau, từ đó lựa chọn phương pháp phù hợp. Châm cứu không thay thế hoàn toàn các biện pháp can thiệp khác, nhưng có thể đóng vai trò quan trọng trong một phác đồ điều trị tổng thể, cá nhân hóa.

 

💡 Nếu bạn cần tư vấn về sức khỏe hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ, chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ!