Category Archives: Thông Tin Bệnh

Đau thần kinh tọa là một trong những biểu hiện điển hình của các bệnh lý vùng thắt lưng, thường gặp ở người trung niên, lao động nặng hoặc người phải ngồi lâu sai tư thế. Người bệnh có thể bắt đầu chỉ với cảm giác đau âm ỉ ở lưng, nhưng sau đó cơn đau lan dọc xuống mông, đùi, bắp chân, thậm chí gây tê buốt hoặc mất cảm giác. Trên thực tế, không ít người chủ quan cho rằng đây chỉ là đau cơ thông thường, dẫn đến việc điều trị sai hướng hoặc trì hoãn cho đến khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Trong khi đó, Y học cổ truyền đã có cái nhìn rất sớm và sâu sắc về hội chứng này, dựa trên hệ thống kinh lạc, tạng phủ, khí huyết để chẩn đoán và can thiệp từ gốc.

Không ít người sau khi điều trị đau lưng, thoát vị đĩa đệm hoặc thần kinh tọa đã cảm thấy triệu chứng thuyên giảm rõ rệt. Cơn đau lưng âm ỉ không còn, vận động linh hoạt trở lại, đi đứng cũng nhẹ nhàng hơn. Tuy nhiên, niềm vui đó đôi khi chỉ kéo dài vài tháng. Bệnh tái phát, đau trở lại, thậm chí còn nặng hơn đợt đầu. Điều này khiến nhiều người hoang mang và mất niềm tin vào phương pháp điều trị đã áp dụng. Thực tế, bệnh cột sống, đặc biệt là nhóm bệnh thoái hóa và thoát vị đĩa đệm  có tính chất dai dẳng, dễ tái phát nếu không được kiểm soát đúng mức. Việc điều trị chỉ mang lại hiệu quả tạm thời nếu người bệnh không đồng thời thay đổi lối sống, không xử lý triệt để nguyên nhân gốc rễ hoặc bỏ qua giai đoạn phục hồi sau điều trị.

Thoát vị đĩa đệm là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau cột sống lan xuống tay hoặc chân, đặc biệt khi nhân đệm thoát ra chèn ép vào rễ thần kinh. Tình trạng này không chỉ gây đau mà còn dẫn đến tê bì, yếu cơ và hạn chế vận động rõ rệt. Trong nhiều trường hợp, người bệnh đứng giữa lựa chọn điều trị bảo tồn hoặc phẫu thuật, và châm cứu thường được xem là một giải pháp can thiệp an toàn, ít xâm lấn. Tuy nhiên, một câu hỏi thường gặp là: châm cứu có thực sự tác động đến vùng rễ thần kinh đang bị chèn ép? Cơ chế nào giúp giảm đau và cải thiện vận động chỉ bằng những mũi kim rất nhỏ? Hiểu được điều này không chỉ giúp người bệnh yên tâm lựa chọn, mà còn giúp các bác sĩ xác định đúng thời điểm và phương pháp châm cứu phù hợp.

Một trong những dạng rối loạn giấc ngủ phổ biến hiện nay là mất ngủ liên quan đến lo âu, đặc trưng bởi tình trạng đầu óc không thể ngưng suy nghĩ dù cơ thể đã được đưa vào điều kiện nghỉ ngơi. Người bệnh thường mô tả cảm giác “trằn trọc dù đã tắt đèn, nằm yên và nhắm mắt”; hoặc “vừa ngủ được một chút thì giật mình tỉnh dậy, tim đập nhanh, tay lạnh, không thể ngủ lại”. Không giống với mất ngủ do nguyên nhân thể chất hoặc môi trường, mất ngủ do lo âu có cơ chế liên quan đến sự rối loạn điều hòa của trục thần kinh – nội tiết (HPA axis), trong đó hệ thần kinh giao cảm bị duy trì ở trạng thái kích hoạt ngay cả trong thời gian nghỉ ngơi. Tình trạng này kéo dài khiến người bệnh rơi vào một vòng lặp: càng lo âu thì càng khó ngủ, và càng thiếu ngủ thì lo âu càng tăng.

Lo âu là một cảm xúc tự nhiên trong đời sống con người. Khi đứng trước một kỳ thi, một biến cố, hay một lựa chọn khó khăn, sự lo lắng cho thấy ta vẫn còn quan tâm, còn gắn bó với những điều đang diễn ra. Trong Y học cổ truyền, trạng thái lo âu nếu có nguyên nhân rõ ràng, kéo dài không quá lâu và có thể tự phục hồi không được xem là bệnh, mà chỉ là một dao động tạm thời của khí huyết và thần trí.

Lo âu là trạng thái tâm lý phổ biến trong xã hội hiện đại, nhưng nếu kéo dài, nó có thể phá vỡ nhịp sinh học của cơ thể, làm rối loạn giấc ngủ, suy giảm trí nhớ và bào mòn sức khỏe tinh thần. Trong khi các phương pháp điều trị bằng thuốc thường tập trung vào việc ức chế triệu chứng, thì Y học cổ truyền lại hướng đến tái lập sự cân bằng toàn thân – đặc biệt thông qua kỹ thuật châm cứu (针灸).

Rối loạn lo âu không đơn thuần chỉ là cảm giác lo lắng, hồi hộp thoáng qua. Đó là một trạng thái mất cân bằng toàn thân, nơi tâm trí bị xao động kéo dài, cảm xúc khó kiểm soát và cơ thể luôn trong tình trạng căng thẳng. Trong khi Tây y thường lý giải tình trạng này dựa trên rối loạn chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine… thì Y học cổ truyền lại nhìn sâu hơn vào sự mất điều hòa của ngũ tạng.

Cùng là lo âu, nhưng có người cảm thấy hồi hộp, mơ nhiều, sắc mặt nhợt. Có người lại bứt rứt, dễ cáu, miệng khô, khó ngủ triền miên. Người này cần được bồi bổ khí huyết, người kia lại cần thanh nhiệt, giải uất. Nếu nhìn đơn thuần theo triệu chứng, dễ cho rằng cả hai đều “giống nhau” – cùng lo, cùng mất ngủ. Nhưng Đông y không đi theo bề mặt.

Có những người than phiền rằng mình luôn cảm thấy lo lắng, hồi hộp, khó ngủ, tim đập nhanh, dễ xúc động – nhưng khi đi khám tổng quát, kết quả hoàn toàn… bình thường. Không thiếu máu, không rối loạn nội tiết, không vấn đề tim mạch. Câu hỏi đặt ra: Vậy gốc rễ của những bất ổn ấy nằm ở đâu? Theo Đông y, lo âu không phải là một bệnh lý của “đầu” – mà là dấu hiệu của sự rối loạn trong toàn bộ cơ thể. Khi khí không thông, huyết không đầy, tân dịch khô cạn – thần không có nền để cư trú, cảm xúc trở nên bất an, tâm trí dễ dao động, và giấc ngủ không còn sâu.

Khi nói đến lo âu, bức bối, tâm trạng bất an… người ta thường nghĩ đến “tâm lý”, “tinh thần” hay “căng thẳng thần kinh”. Nhưng theo Đông y, những rối loạn đó không nằm riêng trong đầu – mà là tiếng nói của dòng khí, dòng huyết, và tân dịch đang bị mất cân bằng.