Châm cứu từ lâu đã được xem là một lựa chọn nhẹ nhàng và ít xâm lấn trong điều trị đau thần kinh tọa. Nhiều người sau một vài buổi châm đã cảm thấy đỡ đau, dễ ngủ, bước đi nhẹ nhàng hơn mà không cần dùng thêm thuốc giảm đau. Tuy nhiên, cũng không ít trường hợp gần như không cải thiện, thậm chí có người phải ngưng giữa chừng vì cảm thấy cơ thể mệt mỏi hơn sau điều trị.
Điều đó không có nghĩa là châm cứu không hiệu quả. Mà ngược lại, nó cho thấy một điều quan trọng: châm cứu không phải dành cho tất cả mọi người. Mỗi phương pháp điều trị đều có “thời điểm vàng” và nhóm đối tượng phù hợp. Nếu áp dụng sai người, sai giai đoạn hoặc sai kỹ thuật, hiệu quả sẽ không như kỳ vọng, thậm chí gây ra phản ứng ngược. Vậy ai nên điều trị đau thần kinh tọa bằng châm cứu – và ai thì không? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ, từ đó đưa ra lựa chọn chính xác và an toàn cho sức khỏe của mình.
Ai nên điều trị đau thần kinh tọa bằng châm cứu?
Châm cứu thường mang lại kết quả rõ rệt nhất khi được áp dụng đúng thời điểm và đúng đối tượng. Dưới đây là những nhóm người bệnh phù hợp với phương pháp này:
Đau thần kinh tọa mức độ nhẹ đến trung bình.
Đây là những trường hợp có triệu chứng đau lan từ thắt lưng xuống mông, mặt sau đùi và cẳng chân, nhưng chưa xuất hiện yếu cơ, teo cơ hoặc mất cảm giác rõ rệt. Ở giai đoạn này, châm cứu có thể giúp giảm đau, giãn cơ, tăng tuần hoàn tại chỗ và ổn định hệ thần kinh ngoại biên.
Đau do co cơ, sai tư thế, nhiễm lạnh hoặc làm việc quá sức.
Những cơn đau xuất hiện sau khi bê nặng, cúi khom người hoặc nhiễm lạnh đột ngột thường có liên quan đến khí huyết ứ trệ và co cứng cơ. Châm cứu giúp làm mềm cơ vùng thắt lưng – mông, giải phóng các điểm co thắt và phục hồi vận động.
Người không muốn hoặc không thể dùng thuốc giảm đau kéo dài.
Với những bệnh nhân có tiền sử đau dạ dày, suy gan, suy thận, hoặc dị ứng với thuốc chống viêm, châm cứu là lựa chọn thay thế an toàn, không gây tác dụng phụ trên các cơ quan nội tạng.
Người lớn tuổi có nhiều bệnh lý nền.
Ở người cao tuổi, việc dùng thuốc phải rất thận trọng. Châm cứu không chỉ giúp giảm đau mà còn hỗ trợ cải thiện giấc ngủ, tuần hoàn và tinh thần – những yếu tố có liên quan mật thiết đến tiến trình hồi phục.
Phụ nữ sau sinh bị đau lưng, đau mông lan xuống chân.
Trong giai đoạn hậu sản, khí huyết dễ suy giảm, vùng lưng – chậu yếu, dễ bị lạnh và đau kéo dài. Châm cứu không chỉ giúp lưu thông khí huyết mà còn hỗ trợ phục hồi cơ thể sau sinh một cách tự nhiên.
Người thường xuyên bị stress, mất ngủ hoặc căng thẳng thần kinh.
Tình trạng căng thẳng kéo dài làm tăng cảm nhận đau và làm chậm quá trình phục hồi. Châm cứu tác động đến hệ thần kinh trung ương và thực vật, giúp người bệnh thư giãn, ngủ ngon hơn, từ đó giảm đau hiệu quả hơn.
Ai không nên (hoặc cần thận trọng) khi điều trị bằng châm cứu?
Dù được xem là phương pháp an toàn, châm cứu vẫn có những giới hạn và chống chỉ định nhất định. Có những trường hợp không nên điều trị bằng châm cứu, hoặc cần được thăm khám kỹ lưỡng và theo dõi sát nếu áp dụng.
Người có thoát vị đĩa đệm nặng kèm chèn ép thần kinh rõ rệt.
Trường hợp đau thần kinh tọa kèm theo yếu cơ, teo cơ, đi tiểu không kiểm soát, mất cảm giác vùng tầng sinh môn (hội chứng chùm đuôi ngựa) là chỉ định ngoại khoa cấp cứu. Châm cứu không thể thay thế phẫu thuật trong những tình huống này và nếu trì hoãn điều trị có thể gây tổn thương thần kinh vĩnh viễn.
Phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu.
Trong thai kỳ, nhất là giai đoạn đầu, một số huyệt đạo có thể kích thích co bóp tử cung và gây nguy cơ sảy thai. Do đó, cần tuyệt đối tránh châm cứu tại các huyệt cấm, và chỉ nên thực hiện nếu có chỉ định từ bác sĩ Y học cổ truyền có kinh nghiệm về sản khoa.
Người đang sốt cao, nhiễm trùng cấp, vết thương hở vùng châm cứu.
Trong những trường hợp này, châm cứu có thể khiến tình trạng viêm lan rộng hoặc làm nặng thêm triệu chứng toàn thân. Cần điều trị ổn định trước khi xem xét phục hồi bằng châm cứu.
Người quá suy nhược hoặc thể trạng quá yếu.
Cơ thể suy kiệt, mất ngủ triền miên, kém ăn, sụt cân nặng kéo dài sẽ phản ứng chậm, thậm chí mệt hơn sau châm cứu. Khi đó, nên tập trung phục hồi thể lực, dinh dưỡng, sau đó mới can thiệp bằng châm cứu từng bước.
Vậy nên chọn châm cứu khi nào là phù hợp nhất?
Châm cứu không phải là phương pháp cần sử dụng trong mọi trường hợp đau thần kinh tọa, nhưng khi được áp dụng đúng thời điểm, hiệu quả sẽ rõ rệt và bền vững hơn rất nhiều. Dưới đây là những thời điểm được xem là phù hợp nhất để bắt đầu châm cứu:
Khi đã được chẩn đoán chính xác nguyên nhân đau thần kinh tọa.
Trước khi điều trị bằng bất kỳ phương pháp nào, người bệnh cần được bác sĩ kiểm tra lâm sàng và, nếu cần thiết, chụp phim (MRI, X-quang) để xác định rõ nguyên nhân đau – có phải do thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, viêm khớp hay chỉ là đau chức năng. Việc hiểu rõ nguyên nhân giúp tránh áp dụng châm cứu trong các trường hợp cần can thiệp ngoại khoa.
Khi đau kéo dài trên 2 tuần và không đáp ứng tốt với thuốc.
Nếu đã điều trị nội khoa bằng thuốc chống viêm, giảm đau, giãn cơ… mà triệu chứng không cải thiện, hoặc cải thiện không bền, người bệnh nên cân nhắc châm cứu như một hướng điều trị hỗ trợ hoặc thay thế, đặc biệt khi không muốn lệ thuộc thuốc lâu dài.
Khi người bệnh có thể theo liệu trình đầy đủ và kiên trì.
Châm cứu không phải “chữa một lần là khỏi”. Phần lớn các trường hợp cần điều trị liên tục 2–3 buổi/tuần trong ít nhất 2–4 tuần để thấy rõ hiệu quả. Vì vậy, người bệnh nên chọn thời điểm cơ thể đủ sức theo được liệu trình, tránh làm ngắt quãng hoặc bỏ dở giữa chừng.
Khi muốn kết hợp Đông – Tây y trong điều trị.
Châm cứu có thể sử dụng song song với các phương pháp điều trị Tây y như thuốc, vật lý trị liệu, tập phục hồi chức năng. Việc kết hợp hợp lý sẽ giúp rút ngắn thời gian hồi phục và giảm nguy cơ tái phát.
Khi điều trị tại cơ sở uy tín, có bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền.
Việc lựa chọn đúng người thực hiện là yếu tố tiên quyết. Châm cứu đúng kỹ thuật, đúng huyệt đạo, đúng thể bệnh sẽ mang lại hiệu quả rất khác so với châm cứu đại trà hoặc làm theo kinh nghiệm dân gian.
Tổng kết
Châm cứu là một phương pháp điều trị hữu ích, có khả năng giảm đau, phục hồi vận động và nâng đỡ thể trạng một cách tự nhiên, nhẹ nhàng. Nhưng hiệu quả của châm cứu không đến từ việc “cứ châm là khỏi”, mà đến từ việc áp dụng đúng đối tượng, đúng thời điểm và đúng kỹ thuật.
Không phải ai bị đau thần kinh tọa cũng phù hợp với châm cứu, và cũng không phải lúc nào châm cứu cũng là lựa chọn tối ưu. Có những người đáp ứng rất tốt chỉ sau vài buổi, nhưng cũng có trường hợp cần phối hợp thêm thuốc, vật lý trị liệu hoặc thậm chí phải can thiệp ngoại khoa. Hiểu rõ mình đang ở giai đoạn nào của bệnh, thể trạng có đáp ứng được với phương pháp điều trị không, và lựa chọn nơi điều trị uy tín – đó là những yếu tố quyết định châm cứu có thực sự phát huy tác dụng hay không. Chọn đúng người, đúng thời điểm, đúng cách – đôi khi hiệu quả đến không ồn ào, nhưng lặng lẽ và bền vững.
💡 Nếu bạn cần tư vấn về sức khỏe hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ, chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ!
Phòng khám Y Học Cổ Truyền Nguyễn Phúc Đường
Hotline: 0842006022 – 0902006022
Địa chỉ: 439/22 Hoà Hảo, Phường 8, Quận 10, TP. HCM
- 👉 Kênh Youtube: Phòng khám Y học Cổ Truyền Nguyễn Phúc Đường
- 👉 Kết nối qua Facebook Fanpage tại: Fb.com/phongkhamnguyenphucduong